Βιβλιοπαρουσίαση και συζήτηση “Η οργάνωση των αναρχικών και το ελευθεριακό οργανωτικό πρόταγμα σε περιόδους έντασης, πολεμικής προσπάθειας και καταστολής” | 14 Μαΐου 2011

Η οργάνωση των αναρχικών και το ελευθεριακό οργανωτικό πρόταγμασε περιόδους έντασης, πολεμικής προσπάθειας και καταστολής

Αφορμή για τη συζήτηση που θα ακολουθήσει στάθηκε η δεύτερη έκδοση του βιβλίου «Οι Άνθρωποι που Κύκλωσαν το Άλφα» και η επιθυμία να εξεταστεί το υλικό του βιβλίου για ένα σκοπό διαφορετικό από τον προφανή της καταγραφής και ανάλυσης ενός μέρους της συλλογικής μας ιστορίας. Το πρωτότυπο υλικό, το οποίο εστιάζει στις συνθήκες της συντριβής του ελευθεριακού κινήματος της Ισπανίας, στις προσπάθειες αντίστασης και αντεπίθεσης σε ένα καθεστώς τρομοκρατίας, εγείρει, εκτός των άλλων, το ερώτημα του ελευθεριακού οργανωτικού προτάγματος, και δη σε περιόδους έντασης, πολεμικής προσπάθειας και καταστολής.

Θεωρώντας ότι η απάντηση που καλούμαστε να δώσουμε στη συστημική κρίση καθιστά αναγκαία την προσπάθεια συζήτησης  για τις δυνατότητες άρθρωσης μιας συλλογικής θέσης, βλέπουμε το ζήτημα της οργάνωσης να επανεμφανίζεται σήμερα με νέα δυναμική. Έτσι, αναγνωρίζοντας αρχικά τα σημεία που συνθέτουν την ελληνική πραγματικότητα αντίστασης –και ειδικότερα τις συνθήκες συγκρότησης, τις ιστορικές ιδιομορφίες και τα χαρακτηριστικά του αναρχικού χώρου στην ελλάδα-, θα θέλαμε να ψηλαφίσουμε τις δυνατότητες και τις προοπτικές της ανατρεπτικής μας κίνησης.

Είναι γεγονός ότι η μεταπολεμική ιστορία της Δύσης ταυτίζεται με την απώλεια του συλλογικού επαναστατικού οράματος κι αν στο παράδειγμα της Ισπανίας η απώλεια αυτή ήταν το αποτέλεσμα της εσωτερίκευσης μιας σαρωτικής ήττας, για την υπόλοιπη Δύση υπήρξε απότοκο αφενός της ιστορικής διάψευσης που συνεπάγετο η ύπαρξη του λεγόμενου «Ανατολικού Μπλοκ» και αφετέρου κυρίως της μεταπολεμικής καπιταλιστικής ανάπτυξης και ευημερίας – με λίγα λόγια, η αστική δημοκρατία φαινόταν να είναι σε θέση να υλοποιήσει τις υποσχέσεις της πολύ ευκολότερα απ’ ό, τι ένα καθεστώς που γεννήθηκε μέσα από ένα επαναστατικό κίνημα. Η πρώτη αμφισβήτηση έρχεται με τη δεκαετία του 1960, για να περιγράψει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού όχι τόσο ως υλικές αλλά κυρίως ως πολιτισμικές, ιδεολογικές και πολιτικές συνθήκες. Μέσα σ’ αυτό το ιστορικό πλαίσιο, τα κινήματα που αναπτύχθηκαν –το κίνημα ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, τα φεμινιστικά κινήματα, το κίνημα των μαύρων της Αμερικής, τα κινήματα των ομοφυλοφίλων, το κίνημα της Αυτονομίας- δεν κατόρθωσαν να συντεθούν σε ένα συνολικό πρόταγμα, καίτοι προσέφεραν εξαιρετικά σημαντικά εργαλεία στη ριζοσπαστική κριτική. Θεωρούμε ότι η έλλειψη επαναστατικού επιδίκου, σε συνδυασμό με την τρομερή αφομοιωτική δύναμη της δημοκρατίας κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, αν όχι απέκλειαν, καθιστούσαν εξαιρετικά δυσχερή –και εντέλει δευτερεύουσα για τα ίδια τα υποκείμενα- την προσπάθεια μετακίνησης από θέσεις και αρχές, με σκοπό τη σύνθεση.

Έτσι, η ανάπτυξη των κινημάτων συγκροτήθηκε στη βάση της πολιτικής Διαμαρτυρίας, στην ανάδειξη του ατομικού στοιχείου, της αυτοδέσμευσης και του επαναστατικού αυθορμητισμού, της άμεσης δράσης, φτάνοντας μέχρι την ολοκληρωτική αμφισβήτηση της ανάγκης για συλλογική δέσμευση. Δεν ισχυριζόμαστε σε καμία περίπτωση ότι τα κινήματα της μεταπολεμικής περιόδου «έκαναν λάθος» ή «απέτυχαν». Δεν υπάρχει τρόπος άλλωστε να αποφανθούμε με βεβαιότητα ότι η αντίσταση στον καπιταλισμό θα μπορούσε μέσα στο συγκεκριμένο ιστορικό συγκείμενο να έχει διαφορετική πορεία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα κινήματα αυτά αποτελούν μέρος της συλλογικής μας ιστορίας, της πολιτικής μας συγκρότησης και του πολιτικού μας οπλοστασίου – όπως άλλωστε και η «ισπανική εμπειρία».

Με την κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ και τις διακηρύξεις για το «Τέλος της Ιστορίας», το ριζοσπαστικό κίνημα αναγκάζεται πια να επαναδιαπραγματεύτει τους όρους της ύπαρξής του. Η σαρωτική επικράτηση ενός εξαιρετικά βίαιου καπιταλισμού, και μάλιστα με διεθνοποιημένους όρους, δημιουργεί το πρόσφορο και αναγκαίο πλαίσιο για την εκ νέου άρθρωση ενός συνολικού επαναστατικού οράματος. Δεν περιγράφουμε εδώ το συλλογικό όραμα ως προγραμματική διακήρυξη ενός κόσμου που έρχεται, αλλά περισσότερο ως κοινωνική συναισθηματική τάση, ως πεποίθηση ότι η ανατροπή, εκτός από εφικτή, είναι και αναγκαία.

Ειδικότερα για τον ελλαδικό χώρο, το αναρχικό-αντιεξουσιαστικό κίνημα μετρά λίγες δεκαετίες ζωής και ουσιαστικά αναπτύσσεται από τη Μεταπολίτευση κι έπειτα, ως η απάντηση στο ρεφορμισμό και την παραίτηση της Αριστεράς. Συγκροτούμενο καταρχήν ως κίνημα Άρνησης, κατόρθωσε να επαναφέρει στη χειμαζόμενη πολιτική σκέψη την κουλτούρα της αλληλεγγύης, της άμεσης και αδιαμεσολάβητης δράσης και να ξαναπιάσει το χαμένο νήμα της αντίστασης. Ωστόσο, ως τέτοιο απέφυγε συστηματικά, έως και δαιμονοποίησε, την αναζήτηση και δημιουργία συλλογικών δομών. Τα εγχειρήματα και οι πρακτικές που προκρίθηκαν και αναπτύχθηκαν εντός του συνάντησαν το όριό τους –με σχετική επιτυχία- τις μέρες του Δεκέμβρη του 2008. Έκτοτε, και με δεδομένη την «ελληνική κρίση», καλούμαστε να δώσουμε απαντήσεις, που αναγκαστικά θίγουν το ζήτημα της οργάνωσης, τη μετατροπή της Άρνησης σε Θέση, γιατί ζητούμενο είναι να αξιοποιήσουμε όλη την ιστορική και πολιτική μας εμπειρία στην κατεύθυνση της συνολικής αντιπαράθεσης με τον καπιταλισμό και της κοινωνικής απελευθέρωσης.

Στέκι Αντίπνοια

Αριστοβούλου και Πυλάδου-Κάτω Πετράλωνα – stekiantipnoia.squat.gr