Παρασκευές βράδυ, προβολές στην κατάληψη του ΠΙΚΠΑ.

Εργαζόμενοι ή συνεργάτες των αφεντικών; Η εργασία είναι η μαμή όλων των κοινωνικών σχέσεων; Υπάρχει ζωή πέρα από την εργασία; Ερωτήματα τα οποία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο προσπαθούν να βάλουν για προβληματισμό οι προβολές που θα λάβουν χώρα για τις επόμενες τρεις Παρασκευές στην κατάληψη του ΠΙΚΠΑ (Τιμοδήμου και Αντωνιάδου), στα Άνω Πετράλωνα.

Σήμερα θα προβληθεί η ταινιά «Ανθρώπινο δυναμικό». «Ο Φρανκ προσλαμβάνεται ως μάνατζερ στο εργοστάσιο όπου δουλεύει ως εργάτης και ο πατέρας του. Σύντομα θα διαπιστώσει το κυνισμό του όρου “ανθρώπινο δυναμικό” και θα βρεθεί αντιμέτωπος με την ταξική του συνείδηση». Ραντεβού, λοιπόν, στις 8 το βράδυ.

Το σύστημα παθαίνει κρίσεις, ας κρίνουμε το σύστημα.

Προβολή βίντεο σήμερα το απόγευμα, στις 8, στην κατάληψη του ΠΙΚΠΑ στα Άνω Πετράλωνα. Μέρες οικονομικής κρίσης και το βιντεάκι της «Λέσχης ισοπεδωτών» για το κραχ του 1929 είναι όχι μόνο επίκαιρο αλλά και καλή αφορμή για συζήτηση.

Γκάζι: Ο εκλαϊκευμένος εξευγενισμός

Αναδημοσίευση

Το ζήτημα της “αποικιοποίησης” των Άνω Πετραλώνων και της μετατροπής τους σε ζώνη κατανάλωσης (Κυδαντιδών, Τρώων, πλατεία Μερκούρη) μας έχει απασχολήσει και στο παρελθόν σε αυτόν εδώ τον ιστότοπο. Ούτως ή άλλως παραμένει ανοιχτό (και πως δε θα μπορούσε άλλωστε…), ως σημείο αιχμής ανάμεσα στους γενικότερους προβληματισμούς για το πώς θα γίνουν πιο ανθρώπινες και ζωντανές οι γειτονιές μας.

Παρακάτω θα αναδημοσιεύσουμε το άρθρο ενός επίκουρου καθηγητή αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στο πανεπιστήμιο της Πάτρας, του Πάνου Δραγώνα, όπως αυτό δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο greekarchitects.gr. Αναφέρεται στο Γκάζι, στο σταδιακό “εξευγενισμό”  (gentrification) της γειτονιάς μέσα σε ένα ορίζοντα χρόνου που ξεκινάει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας.

Σίγουρα, επιπλέον πηγή σκέψης και γνώσης για όσους παλεύουμε -και εδώ-, απέναντι στην αλλοτρίωση και την εξατομίκευση, να διατηρήσουμε την κοινότητα της γειτονιάς. Η μνήμη κάποιες φορές είναι πολύ σημαντικό εφόδιο…

dragonas.2009.12.01

Η ιστορία έχει επαναληφθεί αρκετές φορές σε διαφορετικές πόλεις:

Μια κεντρική περιοχή απελευθερώνεται από τις βιομηχανικές χρήσεις του παρελθόντος. Οι ανήσυχες δημιουργικές ομάδες της πόλης δεν αργούν να ανακαλύψουν τη γοητεία των εγκαταλελειμμένων κτηρίων. Ανοίγουν τα πρώτα μπαρ, εστιατόρια, θέατρα, αλλά και χώροι εργασίας και καταστήματα. Οι πιο τολμηροί μετατρέπουν τα παλαιά κτίσματα σε κατοικίες. Άνθρωποι διαφορετικής κουλτούρας συνυπάρχουν σε έναν απρόβλεπτο αστικό χώρο γεμάτο μνήμες και αντιφάσεις. Σύντομα τα νέα διαδίδονται. Στην αρχή από στόμα σε στόμα και στη συνέχεια μέσα από τα περιοδικά. Στην περιοχή αρχίζουν να γίνονται επενδύσεις και έργα υποδομής. Η αξία της γης ανεβαίνει και η εύθραυστη ισορροπία ανατρέπεται. Οι παλαιοί κάτοικοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νέες οικονομικές απαιτήσεις και εγκαταλείπουν την περιοχή. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανήσυχες ομάδες που την ανακάλυψαν. Η περιοχή προσελκύει πλέον ανώτερα οικονομικά στρώματα και αλλάζει οριστικά ταυτότητα.

Το παραπάνω φαινόμενο είναι γνωστό στη διεθνή βιβλιογραφία με τον όρο “gentrification” που στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως “εξευγενισμός”. Πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία αστικού μετασχηματισμού με διαφορετικές διαστάσεις. Η σημαντικότερη από αυτές είναι η οικονομική καθώς ο εξευγενισμός του αστικού χώρου υποκινείται από επενδυτικές πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η πολιτιστική διάσταση του θέματος, και πιο συγκεκριμένα η σχέση της κτηματαγοράς με τον καλλιτεχνικό χώρο, καθώς το έναυσμα για τον εξευγενισμό μιας περιοχής δίνεται από τις δημιουργικές ομάδες που τον “ιχνηλατούν” και ανοίγουν τον δρόμο για τους επερχόμενους επενδυτές. Μια τρίτη διάσταση του ζητήματος είναι, βέβαια, η κοινωνική καθώς σε όλη την παραπάνω διαδικασία επηρεάζονται ανθρώπινες ζωές, μετακινούνται πληθυσμοί και διαλύονται τοπικές κοινότητες.

Η αθηναϊκή εμπειρία εξευγενισμού αστικών περιοχών, όπως το Γκάζι, είναι σχετικά νέα. Το πρώτο και πιο γνωστό παράδειγμα αποτυχημένης απόπειρας εξευγενισμού είναι αυτό του Ψυρρή, ενώ στις μέρες μας βρίσκονται σε εξέλιξη ανάλογοι μετασχηματισμοί στον Κεραμεικό και το Μεταξουργείο. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, η αθηναϊκή εμπειρία του εξευγενισμού ακολουθεί, μέχρι ενός σημείου, την ανάλογη διεθνή εμπειρία.  Το τελικό αποτέλεσμα, όμως, καθορίζεται από τον ιδιόρρυθμο τρόπο ανάπτυξης και τις θεσμικές δυσλειτουργίες της ελληνικής πόλης.

dragonas.2009.12.02

Η νεώτερη ιστορία της περιοχής γύρω από το Γκάζι ξεκινάει το 1984 όταν το εργοστάσιο φωταερίου διακόπτει τη λειτουργία του. Την περίοδο αυτή, οι κάτοικοι της περιοχής είναι στην πλειοψηφία τους  φτωχοί μουσουλμάνοι εργάτες από τη Θράκη. Το Γκαζοχώρι έχει κακή φήμη και ο μέσος αθηναίος το αποφεύγει. Η περιοχή φιλοξενεί βιοτεχνίες και συνεργεία αυτοκινήτων ενώ τα χαμηλά ενοίκια προσελκύουν το νέο κύμα οικονομικών μεταναστών.

Η διακοπή λειτουργίας του εργοστασίου επιτρέπει την αποκάλυψη του ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού χαρακτήρα της περιοχής, η οποία περιλαμβάνει τόσο τα περίτεχνα βιομηχανικά κτήρια του Γκαζιού όσο και τα λαϊκά σπίτια στο Γκαζοχώρι που διατηρούνται ακόμη ανέπαφα. Η ανακάλυψη του χώρου ακολουθεί διαδοχικές φάσεις: Η πρώτη “ιχνηλάτηση” του γίνεται στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από την τοπική gay κοινότητα. Στην περιοχή ανοίγουν τα πρώτα club και μετακομίζουν οι πρώτοι νέοι κάτοικοι επωφελούμενοι από τα χαμηλά ενοίκια της εποχής. Καθοριστική είναι η δημιουργία των δύο κύριων πολιτιστικών χώρων της οδού Πειραιώς: Το 1999 ξεκινάει η λειτουργία της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων στο παλαιό εργοστάσιο φωταερίου• ενώ το 2003 εγκαινιάζεται το Μουσείο Μπενάκη, το σημαντικότερο κτήριο πολιτισμού στην ευρύτερη περιοχή μέχρι σήμερα.

dragonas.2009.12.03

Στο διάστημα αυτό, το Γκάζι γνωρίζει τη μεγαλύτερη ακμή του. Τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας φτάνουν μέχρι την πόρτα της Τεχνόπολης. Κυκλοφορεί ακόμη η φήμη ότι εκεί πρόκειται να δημιουργηθεί το νέο κτήριο της Λυρικής Σκηνής. Η γενικότερη ευδαιμονία που επικρατεί στην Αθήνα το 2004 αντανακλάται στην περιοχή, που προβάλλεται ως ο κύριος χώρος έκφρασης των δημιουργικών ομάδων της πόλης. Την περίοδο αυτή, οι αυξημένοι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης ενθαρρύνουν τη διάδοση νέων προτύπων ζωής τα οποία επικεντρώνονται στον καταναλωτισμό και την αναζήτηση νέων αστικών εμπειριών. Τα πρότυπα αυτά εκφράζονται στην περιοχή με δύο τρόπους:

Ο πρώτος αφορά στην ανάπτυξη νέων χώρων διασκέδασης με ιδιαίτερη αισθητική άποψη που δεν απευθύνονται πλέον μόνο στην gay κοινότητα. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90, στις οδούς Περσεφόνης και Ανδρονίκου ανοίγουν τα πρώτα club και εστιατόρια που προσελκύουν ευρύτερο κοινό.

dragonas.2009.12.04

Το κοινό αυτό περιλαμβάνει νέες ομάδες πληθυσμού οι οποίες επιθυμούν να κατοικήσουν στο κέντρο της πόλης. Οι ομάδες αυτές είναι ευκατάστατες, έχουν υψηλό επίπεδο μόρφωσης και αισθητική άποψη, και ενδιαφέρονται για την απόκτηση κατοικίας υψηλών προδιαγραφών, δίχως  να έχουν αναγκαστικά σχηματίσει οικογένεια. Οι ομάδες αυτές επιθυμούν να κατοικήσουν στο κέντρο της πόλης, μακριά από τα προάστια στα οποία έχουν μεγαλώσει, αλλά κοντά στους χώρους εργασίας και διασκέδασης τους. Η παραπάνω τάση προσφέρει την αφορμή για την οικιστική ανάπτυξη της περιοχής. Τα μικροσκοπικά οικόπεδα της περιοχής, σε συνδυασμό με την απαίτηση για ευέλικτους χώρους διαβίωσης, οδηγούν στη δημιουργία πολυκατοικιών με νεωτερικό χαρακτήρα όπου κυριαρχούν τα διαμερίσματα τύπου loft.

dragonas.2009.12.05

Σε αυτή τη φάση φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό ότι η διαδικασία του εξευγενισμού θα ολοκληρωθεί ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα. Η ανάπτυξη της περιοχής προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες επένδυσης σε ακίνητη περιουσία καθώς η αξία της γης πολλαπλασιάζεται. Η ανθρωπογεωγραφία έχει αρχίσει να μεταβάλλεται καθώς ο πληθυσμός των μουσουλμάνων κατοίκων αδυνατεί να αντισταθεί στη νέα οικονομική πραγματικότητα. Τα συνεργεία και οι βιοτεχνίες μειώνονται καθώς όλο και περισσότερα οικόπεδα οικοδομούνται και μετατρέπονται σε μικρές πολυτελείς πολυκατοικίες. Αντίστοιχα, βέβαια, εγκαταλείπουν την περιοχή και οι πρώτοι τολμηροί κάτοικοι της, οι “ιχνηλάτες” του εξευγενισμού, είτε επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το νέο αυξημένο κόστος διαβίωσης είτε επειδή δεν τους εκφράζει το νέο καταναλωτικό lifestyle της περιοχής. Είναι άλλωστε δεδομένο ότι το Γκάζι έχει εγκαταλείψει την “υπόγεια” αισθητική της δεκαετίας του ‘90 και εκφράζει πλέον τη mainstream αθηναϊκή κουλτούρα.

Σε αυτή τη φάση, όλα δείχνουν ότι το Γκάζι μπορεί να εξελιχθεί σε μια συνοικία υψηλών προδιαγραφών ικανή να φιλοξενήσει τη νέα ελίτ της πόλης, ακολουθώντας τα πρότυπα “εξευγενισμένων” περιοχών όπως το Lower East Side της Νέας Υόρκης. Κάτι τέτοιο βέβαια -ευτυχώς ή δυστυχώς- ουδέποτε συνέβη και σήμερα πλέον δείχνει απίθανο να συμβεί.  Τα δύο τελευταία χρόνια, το Γκάζι ακολουθεί μια διαφορετική πορεία η οποία καθορίζεται από συγκεκριμένα γεγονότα αλλά και την αδυναμία διαχείρισης του αστικού χώρου από τους φορείς της πόλης:

Ένα κρίσιμο γεγονός για την εξέλιξη της περιοχής είναι η άφιξη του Μετρό. Το άνοιγμα του σταθμού στον Κεραμεικό το 2007 πολλαπλασιάζει τους επισκέπτες του χώρου και μετατρέπει το Γκάζι σε περιοχή μαζικής διασκέδασης. Στην πλατεία που δημιουργείται γύρω από το σταθμό αναπτύσσονται τυποποιημένοι χώροι μαζικής αναψυχής (καφετέριες, εστιατόρια, ταβέρνες) που δεν θυμίζουν σε τίποτα ούτε την “υπόγεια” gay κουλτούρα της δεκαετίας του 1990 αλλά και ούτε τους mainstream χώρους της ευκατάστατης ελίτ των περασμένων ετών.

dragonas.2009.12.06

Μια δεύτερη, παράλληλη, εξέλιξη αφορά στη μεταφορά μεγάλων χώρων νυκτερινής διασκέδασης κατά μήκος της Ιεράς Οδού και της Πειραιώς. Οι επιχειρηματίες της νύχτας συνειδητοποιούν εγκαίρως την δυναμική της περιοχής και σποκτούν σε χαμηλές τιμές μεγάλης έκτασης χώρους. Η λειτουργία των μεγάλων νυχτερινών κέντρων δίνει προαστιακό χαρακτήρα στο ίδιο το κέντρο της πόλης, καθώς δημιουργούνται χώροι μεγάλης συγκέντρωσης όπου η πρόσβαση γίνεται με αυτοκίνητο. Την ίδια, βέβαια, στιγμή ο νέος χαρακτήρας της περιοχής ακυρώνει οποιαδήποτε προοπτική για την πολυσυζητημένη πολιτιστική ανάπτυξη της.

Στο σημείο αυτό οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν ήδη αρχίσει να οδηγούν την πόλη σε αδιέξοδο. Η ξέφρενη επέκταση των χώρων αναψυχής προκαλεί τη δυσαρέσκεια των νέων κατοίκων που ξαφνικά βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα περιβάλλον τελείως διαφορετικό από αυτό που τους προσέλκυσε. Τα πρότυπα αστικής κατοίκησης που αναπτύχθηκαν στην περιοχή τα προηγούμενα χρόνια βρίσκονται αντιμέτωπα με την εισβολή προαστιακών προτύπων μαζικής διασκέδασης,  όπως τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα, τα εμπορικά κέντρα και οι μετακινήσεις με αυτοκίνητο. Το όραμα της κατοίκησης στο Γκάζι έχει αρχίσει πλέον να ξεθωριάζει.

Η χαριστική βολή θα δοθεί στην περιοχή με την οικονομική κρίση του 2008. Η περιοχή βρίσκεται πλέον σε μια νέα ιδιόμορφη φάση εξέλιξης η οποία μπορεί να παρομοιαστεί με ανακωχή ή ψυχρό πόλεμο. Το Γκάζι, βέβαια, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να είναι γεμάτο αντιφάσεις:

Ο παλιός χαρακτήρας της περιοχής δεν έχει απαλειφθεί. Οι μικροί μουσουλμάνοι κάτοικοι παίζουν ακόμη και σήμερα στην κεντρική πλατεία της γειτονιάς. Ενώ αρκετά από τα παλιά λαϊκά σπίτια τους εξακολουθούν να διακρίνονται, ανάμεσα στα lofts, χάρη στα απλωμένα ρούχα και τις δορυφορικές κεραίες τους. Αντίστοιχα, πολλά από τα παλαιά συνεργεία της περιοχής εξακολουθούν να λειτουργούν ανάμεσα σε μετά-μοντέρνες  ταβέρνες και καφετέριες.

dragonas.2009.12.07

Η σύγκρουση μεταξύ των δραστηριοτήτων κατοίκησης και αναψυχής δεν έχει ακόμη λήξει. Ο δραστήριος τοπικός σύλλογος κατοίκων οργανώνει συστηματικά κινητοποιήσεις ενάντια στην παρατεταμένη υποβάθμιση της περιοχής. Ακόμη και σήμερα, εξακολουθούν να κτίζονται νέες πολυκατοικίες τύπου loft, αν και σε πολλές περιπτώσεις είναι εμφανής η υποχώρηση στην ποιότητα κατασκευής και τις παροχές. Αντίστοιχα, οι χώροι διασκέδασης γύρω από τον σταθμό του μετρό εξακολουθούν να είναι γεμάτοι κόσμο.

dragonas.2009.12.08

Στην περιοχή δημιουργούνται νέοι χώροι πολιτισμού, αν και αυξάνονται οι αμφιβολίες τόσο για τη σκοπιμότητα ορισμένων πρωτοβουλιών όσο και για την αποτελεσματικότητα τους. Ο Δήμος Αθηναίων πρόσφατα αποφάσισε τη μετατροπή του αεριοφυλακίου Δ15, του κύριου τοποσήμου της περιοχής, σε συναυλιακό χώρο. Η απόφαση αυτή προκαλεί σοβαρή ανησυχία για τον κίνδυνο κακοποίησης ενός ακόμη μνημείου της τοπικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής από την ίδια τη Δημοτική αρχή. Μια πιο ευχάριστη εξέλιξη αφορά στη μετεγκατάσταση στην Ιερά Οδό, στον χώρο του παλαιού κινηματογράφου “Λαϊς”, της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η νέα Ταινιοθήκη μπορεί να επαινεθεί για την προσεκτική παρέμβαση στο παλαιό κέλυφος και τη λιτή αρχιτεκτονική της (Αρχιτέκτονες: Ν. Μπελαβίλας και Β. Τροβά). Την ίδια, όμως, στιγμή προκαλεί μελαγχολία η άνιση σύγκριση του νέου χώρου με το ευρύτερο περιβάλλον της Ιεράς οδού όπου κυριαρχούν εμπορικά κέντρα,  μεγάλες «πίστες» λαϊκής διασκέδασης και πλυντήρια αυτοκινήτων.

dragonas.2009.12.09

Οι έντονες αντιφάσεις που διαπιστώνονται ανάμεσα στην Πειραιώς και την Ιερά Οδό δεν οφείλονται στην ιδιαίτερη δυναμική του αστικού χώρου αλλά στην αποδιάρθρωση του. Το σύγχρονο Γκάζι είναι αποτέλεσμα ενός εκλαϊκευμένου εξευγενισμού, μιας ημιτελούς προσπάθειας μετασχηματισμού, που αλλοίωσε την ταυτότητα της πόλης δίχως να καταφέρει να επιβάλει τους όρους της. Η οικοδομική δραστηριότητα είναι πλέον περιορισμένη και δεν φαίνεται ικανή να μετασχηματίσει την περιοχή. Η πολιτιστική δραστηριότητα είναι υποβαθμισμένη. Τα εμπνευσμένα graffiti στους τοίχους των παλαιών σπιτιών δεν αποκρύπτουν το γεγονός ότι οι δημιουργικές ομάδες της πόλης έχουν ήδη εγκαταλείψει το Γκάζι και στην περιοχή κυριαρχούν τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Τέλος, η περιοχή εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο κοινωνικής σύγκρουσης καθώς η τοπική κοινότητα έχει μεν δεχτεί σοβαρά πλήγματα, αλλά παραμένει ζωντανή και αντιμετωπίζει από κοινού με τους νέους κατοίκους την εισβολή της μαζικής διασκέδασης.

Μετά το 2004, στην Αθήνα δεν έχει παρουσιαστεί κανένα αξιόπιστο σχέδιο στρατηγικής ανάπτυξης. Η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση έχουν αφήσει την εξέλιξη της πόλης  στα χέρια των επιχειρηματιών της κτηματαγοράς. Η ανάπτυξη της Αθήνας καθορίζεται από ένα οικονομικό παιγνίδι στο οποίο αντιμάχονται μικροί επιχειρηματίες και κολοσσοί, εταιρίες με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και καιροσκόποι, νομοταγείς επιχειρηματίες και διεφθαρμένα κυκλώματα. Πολλά από τα προβλήματα που διαπιστώνονται στο Γκάζι, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί εάν η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση είχαν πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση των πολεοδομικών προβλημάτων.  Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν συμβαίνει οπότε και η ανάπτυξη της ελληνικής πόλης εξακολουθεί, ακόμη και σήμερα, να βασίζεται στον καιροσκοπισμό και την ιδιωτική κερδοσκοπία. Η πολιτική αυτή βοηθάει στη βραχυπρόθεσμη, μόνον, ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας. Το παράδειγμα του Γκαζιού μας διδάσκει ότι ο συγκεκριμένος τρόπος ανάπτυξης φέρνει την πόλη σε αδιέξοδο, καθώς τα τοπικά χαρακτηριστικά εξαλείφονται και οι μεγάλες ευκαιρίες  σπαταλούνται. Η ταυτότητα της πόλης ξεθωριάζει και οι επιλογές που προσφέρει στους κατοίκους και τους επισκέπτες της καθημερινά περιορίζονται. Εάν αυτή η πορεία δεν ανακοπεί, είναι δεδομένο ότι η μελλοντική Αθήνα, κορεσμένη από την αλόγιστη εκμετάλλευση, θα έχει περιορισμένες δυνατότητες επιβίωσης στον διεθνή ανταγωνισμό των πόλεων.

Γκάζι: Ο εκλαϊκευμένος εξευγενισμός

Αναδημοσίευση

Το ζήτημα της “αποικιοποίησης” των Άνω Πετραλώνων και της μετατροπής τους σε ζώνη κατανάλωσης (Κυδαντιδών, Τρώων, πλατεία Μερκούρη) μας έχει απασχολήσει και στο παρελθόν σε αυτόν εδώ τον ιστότοπο. Ούτως ή άλλως παραμένει ανοιχτό (και πως δε θα μπορούσε άλλωστε…), ως σημείο αιχμής ανάμεσα στους γενικότερους προβληματισμούς για το πώς θα γίνουν πιο ανθρώπινες και ζωντανές οι γειτονιές μας.

Παρακάτω θα αναδημοσιεύσουμε το άρθρο ενός επίκουρου καθηγητή αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στο πανεπιστήμιο της Πάτρας, του Πάνου Δραγώνα, όπως αυτό δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο greekarchitects.gr. Αναφέρεται στο Γκάζι, στο σταδιακό “εξευγενισμό”  (gentrification) της γειτονιάς μέσα σε ένα ορίζοντα χρόνου που ξεκινάει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας.

Σίγουρα, επιπλέον πηγή σκέψης και γνώσης για όσους παλεύουμε -και εδώ-, απέναντι στην αλλοτρίωση και την εξατομίκευση, να διατηρήσουμε την κοινότητα της γειτονιάς. Η μνήμη κάποιες φορές είναι πολύ σημαντικό εφόδιο…

dragonas.2009.12.01

Η ιστορία έχει επαναληφθεί αρκετές φορές σε διαφορετικές πόλεις:

Μια κεντρική περιοχή απελευθερώνεται από τις βιομηχανικές χρήσεις του παρελθόντος. Οι ανήσυχες δημιουργικές ομάδες της πόλης δεν αργούν να ανακαλύψουν τη γοητεία των εγκαταλελειμμένων κτηρίων. Ανοίγουν τα πρώτα μπαρ, εστιατόρια, θέατρα, αλλά και χώροι εργασίας και καταστήματα. Οι πιο τολμηροί μετατρέπουν τα παλαιά κτίσματα σε κατοικίες. Άνθρωποι διαφορετικής κουλτούρας συνυπάρχουν σε έναν απρόβλεπτο αστικό χώρο γεμάτο μνήμες και αντιφάσεις. Σύντομα τα νέα διαδίδονται. Στην αρχή από στόμα σε στόμα και στη συνέχεια μέσα από τα περιοδικά. Στην περιοχή αρχίζουν να γίνονται επενδύσεις και έργα υποδομής. Η αξία της γης ανεβαίνει και η εύθραυστη ισορροπία ανατρέπεται. Οι παλαιοί κάτοικοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νέες οικονομικές απαιτήσεις και εγκαταλείπουν την περιοχή. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανήσυχες ομάδες που την ανακάλυψαν. Η περιοχή προσελκύει πλέον ανώτερα οικονομικά στρώματα και αλλάζει οριστικά ταυτότητα.

Το παραπάνω φαινόμενο είναι γνωστό στη διεθνή βιβλιογραφία με τον όρο “gentrification” που στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως “εξευγενισμός”. Πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία αστικού μετασχηματισμού με διαφορετικές διαστάσεις. Η σημαντικότερη από αυτές είναι η οικονομική καθώς ο εξευγενισμός του αστικού χώρου υποκινείται από επενδυτικές πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η πολιτιστική διάσταση του θέματος, και πιο συγκεκριμένα η σχέση της κτηματαγοράς με τον καλλιτεχνικό χώρο, καθώς το έναυσμα για τον εξευγενισμό μιας περιοχής δίνεται από τις δημιουργικές ομάδες που τον “ιχνηλατούν” και ανοίγουν τον δρόμο για τους επερχόμενους επενδυτές. Μια τρίτη διάσταση του ζητήματος είναι, βέβαια, η κοινωνική καθώς σε όλη την παραπάνω διαδικασία επηρεάζονται ανθρώπινες ζωές, μετακινούνται πληθυσμοί και διαλύονται τοπικές κοινότητες.

Η αθηναϊκή εμπειρία εξευγενισμού αστικών περιοχών, όπως το Γκάζι, είναι σχετικά νέα. Το πρώτο και πιο γνωστό παράδειγμα αποτυχημένης απόπειρας εξευγενισμού είναι αυτό του Ψυρρή, ενώ στις μέρες μας βρίσκονται σε εξέλιξη ανάλογοι μετασχηματισμοί στον Κεραμεικό και το Μεταξουργείο. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, η αθηναϊκή εμπειρία του εξευγενισμού ακολουθεί, μέχρι ενός σημείου, την ανάλογη διεθνή εμπειρία.  Το τελικό αποτέλεσμα, όμως, καθορίζεται από τον ιδιόρρυθμο τρόπο ανάπτυξης και τις θεσμικές δυσλειτουργίες της ελληνικής πόλης.

dragonas.2009.12.02

Η νεώτερη ιστορία της περιοχής γύρω από το Γκάζι ξεκινάει το 1984 όταν το εργοστάσιο φωταερίου διακόπτει τη λειτουργία του. Την περίοδο αυτή, οι κάτοικοι της περιοχής είναι στην πλειοψηφία τους  φτωχοί μουσουλμάνοι εργάτες από τη Θράκη. Το Γκαζοχώρι έχει κακή φήμη και ο μέσος αθηναίος το αποφεύγει. Η περιοχή φιλοξενεί βιοτεχνίες και συνεργεία αυτοκινήτων ενώ τα χαμηλά ενοίκια προσελκύουν το νέο κύμα οικονομικών μεταναστών.

Η διακοπή λειτουργίας του εργοστασίου επιτρέπει την αποκάλυψη του ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού χαρακτήρα της περιοχής, η οποία περιλαμβάνει τόσο τα περίτεχνα βιομηχανικά κτήρια του Γκαζιού όσο και τα λαϊκά σπίτια στο Γκαζοχώρι που διατηρούνται ακόμη ανέπαφα. Η ανακάλυψη του χώρου ακολουθεί διαδοχικές φάσεις: Η πρώτη “ιχνηλάτηση” του γίνεται στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από την τοπική gay κοινότητα. Στην περιοχή ανοίγουν τα πρώτα club και μετακομίζουν οι πρώτοι νέοι κάτοικοι επωφελούμενοι από τα χαμηλά ενοίκια της εποχής. Καθοριστική είναι η δημιουργία των δύο κύριων πολιτιστικών χώρων της οδού Πειραιώς: Το 1999 ξεκινάει η λειτουργία της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων στο παλαιό εργοστάσιο φωταερίου• ενώ το 2003 εγκαινιάζεται το Μουσείο Μπενάκη, το σημαντικότερο κτήριο πολιτισμού στην ευρύτερη περιοχή μέχρι σήμερα.

dragonas.2009.12.03

Στο διάστημα αυτό, το Γκάζι γνωρίζει τη μεγαλύτερη ακμή του. Τα έργα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας φτάνουν μέχρι την πόρτα της Τεχνόπολης. Κυκλοφορεί ακόμη η φήμη ότι εκεί πρόκειται να δημιουργηθεί το νέο κτήριο της Λυρικής Σκηνής. Η γενικότερη ευδαιμονία που επικρατεί στην Αθήνα το 2004 αντανακλάται στην περιοχή, που προβάλλεται ως ο κύριος χώρος έκφρασης των δημιουργικών ομάδων της πόλης. Την περίοδο αυτή, οι αυξημένοι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης ενθαρρύνουν τη διάδοση νέων προτύπων ζωής τα οποία επικεντρώνονται στον καταναλωτισμό και την αναζήτηση νέων αστικών εμπειριών. Τα πρότυπα αυτά εκφράζονται στην περιοχή με δύο τρόπους:

Ο πρώτος αφορά στην ανάπτυξη νέων χώρων διασκέδασης με ιδιαίτερη αισθητική άποψη που δεν απευθύνονται πλέον μόνο στην gay κοινότητα. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90, στις οδούς Περσεφόνης και Ανδρονίκου ανοίγουν τα πρώτα club και εστιατόρια που προσελκύουν ευρύτερο κοινό.

dragonas.2009.12.04

Το κοινό αυτό περιλαμβάνει νέες ομάδες πληθυσμού οι οποίες επιθυμούν να κατοικήσουν στο κέντρο της πόλης. Οι ομάδες αυτές είναι ευκατάστατες, έχουν υψηλό επίπεδο μόρφωσης και αισθητική άποψη, και ενδιαφέρονται για την απόκτηση κατοικίας υψηλών προδιαγραφών, δίχως  να έχουν αναγκαστικά σχηματίσει οικογένεια. Οι ομάδες αυτές επιθυμούν να κατοικήσουν στο κέντρο της πόλης, μακριά από τα προάστια στα οποία έχουν μεγαλώσει, αλλά κοντά στους χώρους εργασίας και διασκέδασης τους. Η παραπάνω τάση προσφέρει την αφορμή για την οικιστική ανάπτυξη της περιοχής. Τα μικροσκοπικά οικόπεδα της περιοχής, σε συνδυασμό με την απαίτηση για ευέλικτους χώρους διαβίωσης, οδηγούν στη δημιουργία πολυκατοικιών με νεωτερικό χαρακτήρα όπου κυριαρχούν τα διαμερίσματα τύπου loft.

dragonas.2009.12.05

Σε αυτή τη φάση φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό ότι η διαδικασία του εξευγενισμού θα ολοκληρωθεί ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα. Η ανάπτυξη της περιοχής προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες επένδυσης σε ακίνητη περιουσία καθώς η αξία της γης πολλαπλασιάζεται. Η ανθρωπογεωγραφία έχει αρχίσει να μεταβάλλεται καθώς ο πληθυσμός των μουσουλμάνων κατοίκων αδυνατεί να αντισταθεί στη νέα οικονομική πραγματικότητα. Τα συνεργεία και οι βιοτεχνίες μειώνονται καθώς όλο και περισσότερα οικόπεδα οικοδομούνται και μετατρέπονται σε μικρές πολυτελείς πολυκατοικίες. Αντίστοιχα, βέβαια, εγκαταλείπουν την περιοχή και οι πρώτοι τολμηροί κάτοικοι της, οι “ιχνηλάτες” του εξευγενισμού, είτε επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το νέο αυξημένο κόστος διαβίωσης είτε επειδή δεν τους εκφράζει το νέο καταναλωτικό lifestyle της περιοχής. Είναι άλλωστε δεδομένο ότι το Γκάζι έχει εγκαταλείψει την “υπόγεια” αισθητική της δεκαετίας του ‘90 και εκφράζει πλέον τη mainstream αθηναϊκή κουλτούρα.

Σε αυτή τη φάση, όλα δείχνουν ότι το Γκάζι μπορεί να εξελιχθεί σε μια συνοικία υψηλών προδιαγραφών ικανή να φιλοξενήσει τη νέα ελίτ της πόλης, ακολουθώντας τα πρότυπα “εξευγενισμένων” περιοχών όπως το Lower East Side της Νέας Υόρκης. Κάτι τέτοιο βέβαια -ευτυχώς ή δυστυχώς- ουδέποτε συνέβη και σήμερα πλέον δείχνει απίθανο να συμβεί.  Τα δύο τελευταία χρόνια, το Γκάζι ακολουθεί μια διαφορετική πορεία η οποία καθορίζεται από συγκεκριμένα γεγονότα αλλά και την αδυναμία διαχείρισης του αστικού χώρου από τους φορείς της πόλης:

Ένα κρίσιμο γεγονός για την εξέλιξη της περιοχής είναι η άφιξη του Μετρό. Το άνοιγμα του σταθμού στον Κεραμεικό το 2007 πολλαπλασιάζει τους επισκέπτες του χώρου και μετατρέπει το Γκάζι σε περιοχή μαζικής διασκέδασης. Στην πλατεία που δημιουργείται γύρω από το σταθμό αναπτύσσονται τυποποιημένοι χώροι μαζικής αναψυχής (καφετέριες, εστιατόρια, ταβέρνες) που δεν θυμίζουν σε τίποτα ούτε την “υπόγεια” gay κουλτούρα της δεκαετίας του 1990 αλλά και ούτε τους mainstream χώρους της ευκατάστατης ελίτ των περασμένων ετών.

dragonas.2009.12.06

Μια δεύτερη, παράλληλη, εξέλιξη αφορά στη μεταφορά μεγάλων χώρων νυκτερινής διασκέδασης κατά μήκος της Ιεράς Οδού και της Πειραιώς. Οι επιχειρηματίες της νύχτας συνειδητοποιούν εγκαίρως την δυναμική της περιοχής και σποκτούν σε χαμηλές τιμές μεγάλης έκτασης χώρους. Η λειτουργία των μεγάλων νυχτερινών κέντρων δίνει προαστιακό χαρακτήρα στο ίδιο το κέντρο της πόλης, καθώς δημιουργούνται χώροι μεγάλης συγκέντρωσης όπου η πρόσβαση γίνεται με αυτοκίνητο. Την ίδια, βέβαια, στιγμή ο νέος χαρακτήρας της περιοχής ακυρώνει οποιαδήποτε προοπτική για την πολυσυζητημένη πολιτιστική ανάπτυξη της.

Στο σημείο αυτό οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν ήδη αρχίσει να οδηγούν την πόλη σε αδιέξοδο. Η ξέφρενη επέκταση των χώρων αναψυχής προκαλεί τη δυσαρέσκεια των νέων κατοίκων που ξαφνικά βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα περιβάλλον τελείως διαφορετικό από αυτό που τους προσέλκυσε. Τα πρότυπα αστικής κατοίκησης που αναπτύχθηκαν στην περιοχή τα προηγούμενα χρόνια βρίσκονται αντιμέτωπα με την εισβολή προαστιακών προτύπων μαζικής διασκέδασης,  όπως τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα, τα εμπορικά κέντρα και οι μετακινήσεις με αυτοκίνητο. Το όραμα της κατοίκησης στο Γκάζι έχει αρχίσει πλέον να ξεθωριάζει.

Η χαριστική βολή θα δοθεί στην περιοχή με την οικονομική κρίση του 2008. Η περιοχή βρίσκεται πλέον σε μια νέα ιδιόμορφη φάση εξέλιξης η οποία μπορεί να παρομοιαστεί με ανακωχή ή ψυχρό πόλεμο. Το Γκάζι, βέβαια, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να είναι γεμάτο αντιφάσεις:

Ο παλιός χαρακτήρας της περιοχής δεν έχει απαλειφθεί. Οι μικροί μουσουλμάνοι κάτοικοι παίζουν ακόμη και σήμερα στην κεντρική πλατεία της γειτονιάς. Ενώ αρκετά από τα παλιά λαϊκά σπίτια τους εξακολουθούν να διακρίνονται, ανάμεσα στα lofts, χάρη στα απλωμένα ρούχα και τις δορυφορικές κεραίες τους. Αντίστοιχα, πολλά από τα παλαιά συνεργεία της περιοχής εξακολουθούν να λειτουργούν ανάμεσα σε μετά-μοντέρνες  ταβέρνες και καφετέριες.

dragonas.2009.12.07

Η σύγκρουση μεταξύ των δραστηριοτήτων κατοίκησης και αναψυχής δεν έχει ακόμη λήξει. Ο δραστήριος τοπικός σύλλογος κατοίκων οργανώνει συστηματικά κινητοποιήσεις ενάντια στην παρατεταμένη υποβάθμιση της περιοχής. Ακόμη και σήμερα, εξακολουθούν να κτίζονται νέες πολυκατοικίες τύπου loft, αν και σε πολλές περιπτώσεις είναι εμφανής η υποχώρηση στην ποιότητα κατασκευής και τις παροχές. Αντίστοιχα, οι χώροι διασκέδασης γύρω από τον σταθμό του μετρό εξακολουθούν να είναι γεμάτοι κόσμο.

dragonas.2009.12.08

Στην περιοχή δημιουργούνται νέοι χώροι πολιτισμού, αν και αυξάνονται οι αμφιβολίες τόσο για τη σκοπιμότητα ορισμένων πρωτοβουλιών όσο και για την αποτελεσματικότητα τους. Ο Δήμος Αθηναίων πρόσφατα αποφάσισε τη μετατροπή του αεριοφυλακίου Δ15, του κύριου τοποσήμου της περιοχής, σε συναυλιακό χώρο. Η απόφαση αυτή προκαλεί σοβαρή ανησυχία για τον κίνδυνο κακοποίησης ενός ακόμη μνημείου της τοπικής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής από την ίδια τη Δημοτική αρχή. Μια πιο ευχάριστη εξέλιξη αφορά στη μετεγκατάσταση στην Ιερά Οδό, στον χώρο του παλαιού κινηματογράφου “Λαϊς”, της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η νέα Ταινιοθήκη μπορεί να επαινεθεί για την προσεκτική παρέμβαση στο παλαιό κέλυφος και τη λιτή αρχιτεκτονική της (Αρχιτέκτονες: Ν. Μπελαβίλας και Β. Τροβά). Την ίδια, όμως, στιγμή προκαλεί μελαγχολία η άνιση σύγκριση του νέου χώρου με το ευρύτερο περιβάλλον της Ιεράς οδού όπου κυριαρχούν εμπορικά κέντρα,  μεγάλες «πίστες» λαϊκής διασκέδασης και πλυντήρια αυτοκινήτων.

dragonas.2009.12.09

Οι έντονες αντιφάσεις που διαπιστώνονται ανάμεσα στην Πειραιώς και την Ιερά Οδό δεν οφείλονται στην ιδιαίτερη δυναμική του αστικού χώρου αλλά στην αποδιάρθρωση του. Το σύγχρονο Γκάζι είναι αποτέλεσμα ενός εκλαϊκευμένου εξευγενισμού, μιας ημιτελούς προσπάθειας μετασχηματισμού, που αλλοίωσε την ταυτότητα της πόλης δίχως να καταφέρει να επιβάλει τους όρους της. Η οικοδομική δραστηριότητα είναι πλέον περιορισμένη και δεν φαίνεται ικανή να μετασχηματίσει την περιοχή. Η πολιτιστική δραστηριότητα είναι υποβαθμισμένη. Τα εμπνευσμένα graffiti στους τοίχους των παλαιών σπιτιών δεν αποκρύπτουν το γεγονός ότι οι δημιουργικές ομάδες της πόλης έχουν ήδη εγκαταλείψει το Γκάζι και στην περιοχή κυριαρχούν τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Τέλος, η περιοχή εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο κοινωνικής σύγκρουσης καθώς η τοπική κοινότητα έχει μεν δεχτεί σοβαρά πλήγματα, αλλά παραμένει ζωντανή και αντιμετωπίζει από κοινού με τους νέους κατοίκους την εισβολή της μαζικής διασκέδασης.

Μετά το 2004, στην Αθήνα δεν έχει παρουσιαστεί κανένα αξιόπιστο σχέδιο στρατηγικής ανάπτυξης. Η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση έχουν αφήσει την εξέλιξη της πόλης  στα χέρια των επιχειρηματιών της κτηματαγοράς. Η ανάπτυξη της Αθήνας καθορίζεται από ένα οικονομικό παιγνίδι στο οποίο αντιμάχονται μικροί επιχειρηματίες και κολοσσοί, εταιρίες με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και καιροσκόποι, νομοταγείς επιχειρηματίες και διεφθαρμένα κυκλώματα. Πολλά από τα προβλήματα που διαπιστώνονται στο Γκάζι, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί εάν η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση είχαν πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση των πολεοδομικών προβλημάτων.  Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν συμβαίνει οπότε και η ανάπτυξη της ελληνικής πόλης εξακολουθεί, ακόμη και σήμερα, να βασίζεται στον καιροσκοπισμό και την ιδιωτική κερδοσκοπία. Η πολιτική αυτή βοηθάει στη βραχυπρόθεσμη, μόνον, ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας. Το παράδειγμα του Γκαζιού μας διδάσκει ότι ο συγκεκριμένος τρόπος ανάπτυξης φέρνει την πόλη σε αδιέξοδο, καθώς τα τοπικά χαρακτηριστικά εξαλείφονται και οι μεγάλες ευκαιρίες  σπαταλούνται. Η ταυτότητα της πόλης ξεθωριάζει και οι επιλογές που προσφέρει στους κατοίκους και τους επισκέπτες της καθημερινά περιορίζονται. Εάν αυτή η πορεία δεν ανακοπεί, είναι δεδομένο ότι η μελλοντική Αθήνα, κορεσμένη από την αλόγιστη εκμετάλλευση, θα έχει περιορισμένες δυνατότητες επιβίωσης στον διεθνή ανταγωνισμό των πόλεων.

Πετράλωνα και Γκάζι, Θησείο και Ψυρρή, στα μαγαζιά τα κέρδη σ’ εμάς καμένη γη

Διαδήλωση το μεσημέρι της Κυριακής στις γειτονιές των Άνω Πετραλώνων και του Θησείου, ύστερα από κάλεσμα της λαϊκής συνέλευσης κατοίκων. Διαδήλωση αλληλεγγύης στον αγωνιστή κάτοικο Γ. Γιαννατσή το σπίτι του οποίου δέχτηκε εμπρηστική επίθεση στις 20 Νοεμβρίου, διαδήλωση υπεράσπισης των δημόσιων χώρων, διαδήλωση που έδειξε ότι κανένας δεν είναι μόνος τους και οι επιθέσεις των εμπόρων της διασκέδασης και των μπράβων τους δε μας τρομοκρατούν.

poreia_kydantinwn291109

350 περίπου άτομα πορεύτηκαν στους κεντρικούς δρόμους των Άνω Πετραλώνων και του Θησείου, μεταξύ αυτών και τα σημεία τα οποία έχουν μετατραπεί σε ζώνες κατανάλωσης. Καλλισθένους, Κυδαντιδών, Δημοφώντος, Νηλέως, Ηρακλειδών, Τριών Ιεραρχών, Τρώων και κατάληξη στην πλατεία Μερκούρη.

plateia_merkouri_291109

synthima291109

synthima01291109

trwwn_poreia291109

Κατά διαστήματα έντονος ο παλμός και ευφάνταστα τα συνθήματα. ακούστε το καλά μπράβοι-εμπρηστές κάτω τα χέρια απ’ τους αγωνιστές, Πετράλωνα και Γκάζι Θησείο και Ψυρρή, στα μαγαζιά τα κέρδη σ’ εμάς καμένη γη, μπράβοι μαγαζάτορες παρακρατικοί, όλα τα καθάρματα δουλεύουν μαζί, κάψατε ένα σπίτι σκεφτείτε το καλά, σας βλέπουμε Δεκέμβρη χωρίς τα μαγαζιά, μπράβοι καίνε σπίτια φυλάνε μαγαζιά, εμείς θα τους τσακίσουμε σε κάθε γειτονιά, ενάντια στο κέρδος και το βόλεμα, οι δημόσιοι χώροι δεν είναι εμπόρευμα, ενάντια στα κέρδη των αφεντικών, αυτοοργάνωση όλων των γειτονιών, ξυπνάτε γειτόνοι πριν να ’ναι αργά, τα σπίτια σας θα γίνουνε μοντέρνα μαγαζιά κ.α.

dimofontos_poreia291109

irakleidwn_thissio291109

Στην Τριών Ιεραρχών συναντήσαμε και μία διμοιρία η οποία φυλούσε τους νεοδημοκράτες οι οποίοι βρίσκονταν στο εκλογικό κέντρο που είχε στηθεί για τις εκλογές αρχηγού τους. Αφού στολίστηκαν μπάτσοι και δεξιοί με τα… απαραίτητα, η διαδήλωση κινήθηκε προς την πλατεία Μερκούρη, όπου και διαλύθηκε.

eklogiko_mpatsoi291109

Το νέο ραντεβού της λαϊκής συνέλευσης ορίστηκε για την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου, στις 12 το μεσημέρι στην πλατεία Μερκούρη.

Και ένα μικρό υστερόγραφο για το τέλος. Απ’ ότι φαίνεται οι έμποροι της διασκέδασης αφού είδαν ότι ο εμπρησμός δεν μας τρομοκράτησε αποφάσισαν να το γυρίσουν στην προπαγάνδα. Κάπως έτσι εξηγείται ένα συκοφαντικό κείμενο Α4 (ανάξιο αναπαραγωγής) που κολλήθηκε πάνω στις αφίσες της διαδήλωσης ξημερώματα Κυριακής. Μεταμεσονύχτιες ώρες τοιχοκολλήθηκε και μεταμεσονύχτιες ώρες βρήκε τη θέση που του αρμόζει, στους κάδους σκουπιδιών.

Ιστορική αναδρομή: τα Πετράλωνα την περίοδο της «κατοχής»

Αναδημοσίευση από το δεύτερο φύλο της εφημερίδας μας. Το άρθρο βασίστηκε στην εισήγηση του Δημήτρη Λιβιεράτου στην εκδήλωση “60 χρόνια από τον Δεκέμβρη του 1944″ που διοργάνωσε η “Παρέμβαση κατοίκων Πετραλώνων, Θησείου, Φιλοπάππου, Κουκακίου”, στο στέκι της, στις 9 Δεκεμβρίου του 2005.

emfylios-Athens

Θεωρώντας χρήσιμο και απαραίτητο πολιτικό εργαλείο τη γνώση της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας, αποφασίσαμε να ανιχνεύσουμε άγνωστες πτυχές των λαϊκών αγώνων αυτού του τόπου όπου ζούμε. Αγώνες που άφησαν παρακαταθήκη σε όσους σήμερα αντιπαλεύουν το υπάρχον σύστημα και θέλουν να γνωρίζουν τις «ιστορικές» ρίζες των όποιων κινημάτων γεννά η εποχή τους. Αυτή η επιθυμία μας δεν προέκυψε από κάποιο «ακαδημαϊκό» ενδιαφέρον (άλλωστε δε δίνουμε και πουθενά εξετάσεις), αλλά γιατί θεωρούμε ότι είναι αδύνατη η ύπαρξη λαϊκών κινημάτων που δεν έμαθαν την ιστορική καταγωγή τους και δεν έμαθαν από τα λάθη του παρελθόντος. Ούτως ή άλλως υπάρχουν πολλά γεγονότα που δε γράφτηκαν ποτέ στα σχολικά ή πανεπιστημιακά βιβλία ή τουλάχιστον κι αν γράφτηκαν είτε δεν έφτασαν ποτέ σε εμάς, είτε έφτασαν ως μία μακρινή, ξεκομμένη, μυθιστορηματικού τύπου ιστορία, που μας αφήνει παγερά αδιάφορους, ως κάτι νεκρό.

Η ιστορία, όμως, είναι ζωντανό κομμάτι, ακόμα κι αν παρουσιάζεται ως συνήθως διαφορετικά από τους νικητές. Εμείς θα προσπαθήσουμε να ζωντανέψουμε ένα κομμάτι της, το κομμάτι αυτό που έγραψαν οι «ηττημένοι». Το πρώτο μέρος αυτού του ταξιδιού στο χρόνο αναφέρεται στη γειτονιάς μας, την περίοδο της «κατοχής». Εδώ, που στην εποχή μας η αυτοοργάνωση σε θέματα όπως του Φιλοπάππου και πλησίον άλλων ζητημάτων, πήρε σάρκα και οστά. Ποιοι ξέρουν, όμως, ότι σε τούτη τη γωνιά των Αθηνών η αυτοοργάνωση δεν είναι κάτι το καινούργιο;

Την εποχή της κατοχής από τους Ναζί, η Αθήνα γνώρισε καταστάσεις δύσκολες, οι οποίες γέννησαν μαζικούς αγώνες, συγκρούσεις, αλληλεγγύη και αυτοοργάνωση. Δε ξεχνάμε φυσικά ότι εκεί που αναπτύσσονται όλες αυτές οι διεργασίες, αναπτύσσονται παράλληλα και τα πιο συντηρητικά ένστικτά ενός άλλου κομματιού της κοινωνίας. Είναι η πάλη του «εμείς» απέναντι στο «εγώ». Στην Ελλάδα, λοιπόν, αναπτύχθηκε η παγκόσμια πρωτοτυπία αντίστασης στα βουνά, στην ύπαιθρο, αλλά και στις πόλεις, στις γειτονιές, στα εργοστάσια. Οι θυσίες άλλωστε ήταν αναρίθμητες…

Στη γειτονιά των Πετραλώνων αναπτύχθηκαν αυτοοργανωμένες δομές μέσω της οργάνωσης του εργατικού ΕΑΜ, που ήταν υπεύθυνες για την αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων. Οι κινήσεις αυτές έγιναν μετά την απόφαση των διαφόρων αντιστασιακών ομάδων που δρούσαν κεντρικά, να μεταφέρουν τις αντιστάσεις από το κέντρο της πόλης στις γειτονιές, και αυτό λόγω της σφοδρότητας των επιθέσεων που δέχονταν από τις φασιστικές και φιλοκατοχικές ομάδες και φυσικά του μεγάλου φόρου αίματος που απέτισαν σε διαδηλώσεις στα αστικά κέντρα (διαδηλώσεις οι οποίες ήταν βίαιες και απέφεραν σημαντικά αποτελέσματα, όπως την ύπαρξη λαϊκών συσσιτίων, ματαίωση της επιστράτευσης, σαμποτάζ σε εργοστάσια που έφτιαχναν διάφορα υλικά για τους Ναζί, πυρπόληση του εργατικού κέντρου με νεκρούς της Γκεστάπο, άγριες απεργίες κ.α.). έτσι, λοιπόν, μετά από αυτή την απόφαση, η «οργάνωση» έκανε φρούρια τις γειτονιές. Το μεγαλείο, όμως, του φαινομένου αυτού ήταν η εθελοντική συμμετοχή των πολιτών και η πραγματική εξουσία της γειτονιάς ήταν οι λαϊκές επιτροπές που οργάνωσαν.

Τα Πετράλωνα λειτουργούσαν κατ’ εξοχήν με βάση αυτές τις επιτροπές, οι οποίες όριζαν σχεδόν την κάθε πτυχή της καθημερινότητάς τους. Σε στρατιωτικό επίπεδο, οι κάτοικοι μαζεύονταν και έκαναν ανοιχτές στρατολογήσεις, γίνονταν αρκετοί και ένοπλοι σχηματισμοί, όπου η «οργάνωση» αποφάσιζε τη μετέπειτα πορεία τους (κάποιοι άλλαζαν γειτονιά, άλλοι έμπαιναν στο αντάρτικο). Παράλληλα σε αυτό το επίπεδο, πολλοί κάτοικοι συμμετείχαν στις επιτροπές που ήταν υπεύθυνες για το σπάσιμο των αποθηκών στο κέντρο της Αθήνας, τις οποίες έλεγχαν οι μαυραγορίτες. Οι οργανώσεις του ΕΑΜ τις εντοπίζανε, έδιναν ραντεβού με όλους τους συνωμοτικούς κανόνες και με λοστάρια έμπαιναν στις αποθήκες. Οι επιτροπές ήταν υπεύθυνες στις γειτονιές για το μοίρασμα των τροφίμων. Πολύ ενδιαφέρον σημείο αποτελεί η εξασφάλιση της ασφάλειας των γειτονιών. Την εποχή εκείνη τα εγκλήματα και οι κλοπές από τον «υπόκοσμο» ήταν πολλά μέχρι την εμφάνιση των κοινωνικών δομών αυτοοργάνωσης των γειτονιών. Η μέθοδος που ακολουθούσαν ήταν η λεγόμενη και ως «ευγενική» προσέγγιση, αφού άλλωστε όλοι στη γειτονιά τότε ήταν πάνω-κάτω γνωστοί. Τους προσέγγιζαν με προοπτική την αλλαγή στάσης μέσω του διαλόγου. Για παράδειγμα, στα Πετράλωνα υπήρχε τεράστιο πρόβλημα με τα ναρκωτικά και η σύσταση ήταν απλή: «παιδιά ως εδώ ήταν όποιος ξαν’ ακουστεί θα έχει να κάνει με την οργάνωση». Απλά και ευγενικά δηλαδή, ή, όπως θα λέγαμε χιουμοριστικά σήμερα, με την ευγενική χορηγία της γειτονιάς.

Η λαϊκή επιτροπή όριζε το χρόνο, την τοποθεσία και τα άτομα (που συμμετείχαν βέβαια στις συνελεύσεις) για την περιφρούρηση της γειτονιάς, που σε πολλές περιπτώσεις, όπως και οι επιθέσεις (δολιοφθορές) ήταν και ένοπλες.

Τεράστιο κομμάτι προσφοράς των δομών αυτών και κυρίως των επιτροπών ήταν στο κομμάτι της ανύψωσης του ηθικού και την προσπάθεια ψυχαγωγίας των κατοίκων της γειτονιάς. Ένα από τα καθήκοντά της ήταν η διοργάνωση αθλητικών ποδοσφαιρικών αγώνων και η σύσταση σωματείων. Μέσα σε δύο μήνες φτιάχτηκαν έξι ποδοσφαιρικές ομάδες, οι οποίες άρχισαν να οργανώνουν πρωταθλήματα (μερικές εξ’ αυτών υπάρχουν και σήμερα, όπως ο Α.Ο. Πετραλώνων και ο Θησέας). Ακόμα και κοινωνικές ομάδες που θα μπορούσαν να αποτελούν πεδίο για ρατσιστικές επιθέσεις συμμετείχαν στις επιτροπές, άρα και στα αθλητικά σωματεία. Παράδειγμα οι τσιγγάνοι των Κάτω Πετραλώνων (παλιά Σφαγεία), οι οποίοι ίδρυσαν τον Πανγυφτιακό (πλήρωσαν ακριβά τη συμμετοχή τους, με νεκρούς αγωνιστές). Έτσι φτιάχτηκε και η πρώτη παναθηναϊκή οργάνωση ποδοσφαιριστών, η ΟΠΑΣΑΝ, με τα γραφεία της στο Μοναστηράκι. Παράλληλα, οργανώνονταν γλέντια και μικροεκδρομές, δίνοντας έτσι μία μικρή χαραμάδα διεξόδου από την εμπόλεμη κατάσταση. Οι λαϊκές επιτροπές κυριαρχούσαν παντού.

Το ζήτημα των οικονομικών ήταν άλλο ένα κομμάτι της προσπάθειας των επιτροπών για καλυτέρευση της καθημερινότητας. Εκτός από τα πρακτικά (όπως φαγητό, λαϊκά συσσίτια), η έκδοση κουπονιών βοήθησε πραγματικά την οργάνωση στη λειτουργία των δομών αυτών.  Πόρτα-πόρτα μάζευαν από τους γείτονες την όποια οικονομική ενίσχυση. Μπορούμε, λοιπόν, να ορίσουμε ένα είδος κοινωνικής αντίστασης στο μικρόκοσμο των γειτονιών, την ύπαρξη μίας μίνι κοινωνικής επανάστασης που απέφερε δομές πρωτόγνωρες σε καιρό πολέμου. Δομές χρήσιμες, πέραν των όποιων διαφωνιών, που ανύψωσαν ένα κοινωνικό σύνολο, μία γειτονιά όπως τα Πετράλωνα με εξαθλιωμένους, εγκλωβισμένους κατοίκους, εργάτες στην πλειοψηφία τους με λίγες γνώσεις, που προσέγγιζαν ένα υψηλότερο επίπεδο πολιτικών επιλογών κάνοντας τη γειτονιά τους κέντρο πρωτοβουλιών. Οι οποίες πάρθηκαν μέσα από την αυτοοργάνωση, φυσικά πρώτα για τη βιωσιμότητά τους, αλλά και την υπέρβαση του «εγώ» και τη αντικατάσταση του από το «εμείς». Μέσω της συνεργασίας και της αλληλεγγύης η απόδοσή τους ήταν τεράστια.

Μετά το 1943 οι οργανώσεις έγιναν συγκεντρωτικές, αλλά πλέον ο λαός δε περίμενε την «οργάνωση», υπήρχαν οι πρωτοβουλίες για να επιβιώσει. Η «οργάνωση» ερχόταν να επιταχύνει μεθόδους. Ως ένα βαθμό, οι γειτονιές μας έζησαν την πραγμάτωση της αυτοοργάνωσης. Μην αναρωτιέστε, λοιπόν, τι συμβαίνει εδώ και καιρό στις γειτονιές μας. Γιατί όλα τελικά ξαναγυρνούν σε εμάς.

Εικόνες από τη γειτονιά: παρκάροντας πάνω στην ίδια τη ζωή μας!

kolokotroni

Κουκάκι, οδός Γ. Κολοκοτρώνη. «No parking. Lives a family here». Εύγλωττη η επιγραφή που συνοδεύει το τεχνητό φράγμα που έχει τοποθετήσει η οικογένεια, τελευταία πράξη ενός έργου που ουκ ολίγες φορές έχει παιχτεί μπροστά στην πόρτα του σπιτιού τους! Μηχανές και αυτοκίνητα, όχι μόνο να παρκάρουν πάνω στο πεζοδρόμιο, αλλά να παρκάρουν κυριολεκτικά πάνω στην ίδια τη ζωή τους!

Αλλά, για σκέψου, είναι ατυχία να νοικιάζεις ημιυπόγειο διαμέρισμα σε έναν δρόμο όπου ο όγκος των τροχοφόρων που καλείται να εξυπηρετήσει καθημερινά ακολουθεί μία αυξητική τάση. Και δεν είναι μόνο οι θέσεις στάθμευσης των θαμώνων των τριών ταβερνών που βρίσκονται περιμετρικά του σημείου αναφοράς μας, αλλά και η συνήθεια των μόνιμων κατοίκων του δρόμου να παρκάρουν αυτοκίνητα και μηχανές έξω από την πόρτα του σπιτιού τους (σε σημείο να αναρωτιέσαι, αν είχαν τη δυνατότητα, θα το έπαιρναν και αγκαλιά στο κρεβάτι τους;).

Και μία ακόμη σημείωση. Η Κολοκοτρώνη είναι ο δρόμος ο οποίος συνδέει το Κουκάκι με τα Άνω Πετράλωνα και τον ηλεκτρικό σταθμό. Χαρακτηριστικό κομμάτι της κίνησης σε αυτό τον άξονα είναι η γραμμή 15 του τρόλεϊ (Πετράλωνα, Σύνταγμα, Πανεπιστημίου, Πατησίων, δικαστήρια, Πολύγωνο). Το τελευταίο διάστημα, όπως μας έχουν μεταφέρει οδηγοί του ΗΛΠΑΠ, η διοίκηση του οργανισμού δρομολογεί την κατάργηση της γραμμής λόγω των προβλημάτων που παρουσιάζονται στην πλατεία Μερκούρη, με τα τρόλεϊ σχεδόν σε καθημερινή βάση να φρακάρουν από τη χωρίς μέτρο στάθμευση του όγκου των οχημάτων που επισκέπτονται την περιοχή κατά τις βραδινές, κυρίως, ώρες. Απ’ ότι φαίνεται η γειτονιά των Άνω Πετραλώνων, μέσα σε λίγα χρόνια (το 2003 καταργήθηκαν άλλες δύο γραμμές τρόλεϊ -οι 22 και 23),  θα μείνει χωρίς τακτική λεωφορειακή σύνδεση με το κέντρο της Αθήνας (μόνη επιλογή, πλέον, ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος). Ένα ακόμη σημάδι που αφήνει η  βιομηχανία της διασκέδασης πάνω στο σώμα της γειτονιάς.

«εικόνες από τα μετ’ όπισθεν»

Κανένας κάτοικος δεν είναι μόνος του! Ενημέρωση από το διήμερο δράσεων ενάντια στους εμπόρους της διασκέδασης.

sineleusi02

Δύο ημέρες δράσεων ενάντια στη μετατροπή των Άνω Πετραλώνων σε ζώνη κατανάλωσης ήταν αυτές που πέρασαν. Δράσεις οι οποίες, μετά τη εμπρηστική επίθεση στο σπίτι αγωνιζόμενου κατοίκου της περιοχής, ήρθαν να υποδηλώσουν με τον πλέον απόλυτο τρόπο ότι κανείς δεν τρομοκρατείται και ότι ο αγώνας που έχει ξεκινήσει τις τελευταίες εβδομάδες θα συνεχιστεί, αμείωτος.

synthima01

Προφανώς οι έμποροι της διασκέδασης, που σχεδίασαν, και οι μπράβοι τους, που υλοποίησαν, την προχθεσινή εμπρηστική επίθεση, δεν υπολόγισαν την κοινωνική δυναμική που έχει αναπτυχθεί, κατά βάση στα Άνω Πετράλωνα, απέναντι στη μετατροπή τους σε καταναλωτικό πάρκο. Όσοι είχαν μάτια, όμως, είδαν, και όσοι θέλησαν να καταλάβουν, κατάλαβαν. Κανένας κάτοικος δεν ήταν μόνος του, κανένας κάτοικος δεν είναι μόνος του!

synthima02

Η βραδινή πορεία του Σαββάτου που ξεκίνησε από την πλατεία Μερκούρη ήταν το πρώτο μήνυμα. 200 άτομα διαδήλωσαν περνώντας από την Κυδαντιδών και την Τρώων φωνάζοντας συνθήματα όπως «έξω οι μπράβοι από τη γειτονιά», «αν δεν αντισταθούμε σ’ όλες τις γειτονιές, οι πόλεις μας θα γίνουν μοντέρνες φυλακές», «ενάντια στα κέρδη και το βόλεμα, οι δημόσιοι χώροι δεν είναι εμπόρευμα», «βενζίνη και μπουκάλι, στου μπράβου το κεφάλι», «ξυπνήστε γειτόνοι πριν να ειναι αργά, τα σπίτια σας θα γίνουνε μόνο μαγαζιά». Και είναι ενδεικτικό ότι οι έμποροι της διασκέδασης ήταν μαζεμένοι (από όλες τις πλευρές). Χαρακτηριστική είναι η στιγμή κατά την οποία, ενώ η διαδήλωση ανέβαινε την Καλλισθένους, το αφεντικό εστιατορίου της Κυδαντιδών πρόσταξε στους πιτσιρικάδες του να μαζέψουν γρήγορα τις τέντες οι οποίες έχουν μετατρέψει το πεζοδρόμιο σε προέκταση του μαγαζιού του.

poreia02

poreia01

Το μήνυμα ήταν σαφές και ας κόπτονταν κάποιοι ότι δεν υπάρχουν μπράβοι στα Πετράλωνα. Γιατί στην ερώτηση «ποιοί αποπειράθηκαν να κάψουν το σπίτι του γείτονά τους», σιωπούσαν.

sineleusi01

Η μεσημεριανή λαϊκή συνέλευση της Κυριακής είχε ακόμη περισσότερους κατοίκους από την αντίστοιχη πρώτη. Ήταν εμφανές το γεγονός ότι η επίθεση στο σπίτι του Γιάννη και της οικογένειάς του έδρασε συσπειρωτικά, παρά αποσυνθετικά. Γόνιμη συζήτηση και ποικίλες απόψεις. Κάποιοι μαγαζάτορες πλησίασαν για λίγο τη συζήτηση, δεν τοποθετήθηκαν ωστόσο. Πείσμα και αποφασιστικότητα τα διάχυτα συναισθήματα στα πηγαδάκια και στη συλλογική μας συζήτηση. Οι δημόσιες δράσεις αποφασίστηκε να συνεχιστούν. Την επόμενη Κυριακή, 29 του μήνα, θα πραγματοποιηθεί διαδήλωση αλληλεγγύης στον Γιάννη Γιαννατσή, ενάντια στην τρομοκρατία των εμπόρων της διασκέδασης και των μπράβων τους, ενάντια στη μετατροπή της γειτονιάς μας σε καταναλωτικό πάρκο.

Υγ.: Η διαδήλωση του Σαββάτου είχε και μία απρόσμενη συνάντηση σε εστιατόριο της Κυδαντιδών. Ο γραμματέας του εθνικού συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ Νίκος Αθανασάκης γευμάτιζε μαζί με διάφορους άλλους παρατρεχάμενους. Το ευτράπελο της υπόθεσης είναι η απάντησή του στο αυθόρμητο σύνθημα των διαδηλωτών «ένα γιαουρτάκι για τον Αθανασάκη»: «Μα εγώ ρε παιδιά, τρώω σε παλιό εστιατόριο». Ενημερωμένος, λοιπόν, ο γραμματέας…

Τρομοκρατική εμπρηστική επίθεση στο σπίτι συναγωνιστή κατοίκου, στα Άνω Πετράλωνα

Τα ξημερώματα της Παρασκευής 20 Νοεμβρίου γίνεται εμπρηστική επίθεση στο σπίτι του συναγωνιστή Γιάννη Γιαννατσή, στα Άνω Πετράλωνα. Άγνωστοι σπάνε το τζάμι της εισόδου και ρίχνουν εύφλεκτο υλικό προκαλώντας φωτιά. Επίσης, ρίχνουν και μία μολότοφ (χωρίς να περιέχει, όμως, υλικά ανάφλεσης, παρά μόνο στουπί). Οι μπάτσοι του  τοπικού αστυνομικού τμήματος που φτάνουν στο σημείο, όταν διαπιστώνουν ότι υπάρχουν υπολείμματα εμπρηστικού μηχανισμού, καλούν να αναλάβει την υπόθεση η κρατική ασφάλεια. Οι τελευταίοι ούτε λίγο ούτε πολύ, λένε στον Γιάννη και την οικογένειά του ότι πρόκειται για προειδοποιητικό χτύπημα, γι΄αυτό το λόγο και το άδειο μπουκάλι μολότοφ.

Η ιστορία, όμως, έχει και συνέχεια. Χθές το απόγευμα και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη συνέλευση κατοίκων των γειτονιών μας στην κατάληψη του ΠΙΚΠΑ, τηλεφώνημα στο προσωπικό κινητό του Γ. Γ. αναφέρει: “σταματήστε το κους-κους που έχετε ξεκινήσει, γιατί θα στο κάψουμε ολόκληρο το σπίτι”. “Προειδοποιητικό χτύπημα” και με τη… βούλα, λοιπόν; Και με υπόδειξη της κατεύθυνσης από την οποία μπορεί να προέρχεται;

Παρακάτω παρατίθεται το κείμενο που βγήκε από τη χθεσινή συνέλευση:

Κανείς ποτέ δεν ήταν μόνος…

Κανείς ποτέ δεν θα είναι μόνος!

Τα ξημερώματα της Παρασκευής 20/11 έγινε εμπρηστική επίθεση στο σπίτι του Γιάννη Γιαννατσή, γνωστού αγωνιζόμενου κατοίκου των Πετραλώνων. Οι δράστες της επίθεσης έσπασαν την είσοδο της πολυκατοικίας όπου διαμένει ο Γιάννης και έριξαν εύφλεκτο υγρό, στο οποίο στη συνέχεια έβαλαν φωτιά, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του Γιάννη και των μελών της οικογένειάς του, καθώς φυσικά και των υπολοίπων ενοίκων της πολυκατοικίας. Σαν να μην έφτανε αυτό, το ίδιο απόγευμα, κι ενώ κάτοικοι των Πετραλώνων είχαμε συγκεντρωθεί προκειμένου να συζητήσουμε σχετικά με την επίθεση, Ο Γιάννης δέχεται στο σπίτι του απειλητικό τηλεφώνημα. Ο άγνωστος στην άλλη πλευρά της γραμμής προειδοποιεί: «Κόψτε τις συζητήσεις, αλλιώς θα στο κάψουμε τελείως».

Βέβαια ο Γιάννης απέχει πολύ από το να είναι ένας τυχαίος στόχος, καθώς ήταν και είναι παρών σε όλους τους αγώνες που αφορούν τη γειτονιά μας αλλά και την κοινωνία γενικότερα. Είναι ένας από εμάς, όταν υπερασπιζόμαστε την ελεύθερη πρόσβαση στου Φιλοπάππου, είναι ένας από εμάς, όταν απαιτούμε την απομάκρυνση των κεραιών κινητής τηλεφωνίας από τις γειτονιές μας, είναι ένας από εμάς, όταν διεκδικούμε τους ελεύθερους χώρους. Ήταν εκεί, όταν οι κάτοικοι των Πετραλώνων εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας στην Κωνσταντίνα Κούνεβα, ήταν εκεί όποτε χρειάστηκε, μαζί με όλους και όλες εμάς. Η επίθεση εναντίον του, συνεπώς, δεν στρέφεται μόνο ενάντια στον Γιάννη ούτε και αφορά μόνο αυτόν. Εκείνοι που επέλεξαν να τη σχεδιάσουν και να την πραγματοποιήσουν, επέλεξαν να επιτεθούν σε όλους/ες τους αγωνιζόμενους/ες.

Τον τελευταίο καιρό, οι κάτοικοι των Άνω Πετραλώνων αποφασίσαμε, μέσα από αυτοοργανωμένες λαϊκές συνελεύσεις και κινητοποιήσεις, να αντισταθούμε στην επέλαση της βιομηχανίας της διασκέδασης στη γειτονιά μας, στην απόπειρα μετατροπής μίας από τις τελευταίες ανθρώπινες γειτονιές της Αθήνας σε πεδίο ασυδοσίας επιχειρηματιών και εργολάβων. Ήδη από την πρώτη λαϊκή συνέλευση, που πραγματοποιήθηκε στις 8/11, η ενόχληση ορισμένων από την κίνηση των κατοίκων εκφράστηκε με έντονες υποδείξεις και χαλαρές απειλές. Από την πλευρά μας θεωρούμε αναμενόμενη την αντίδραση εκείνων που έχουν να χάσουν πολλά από τη συλλογική δράση των κατοίκων, τη δράση που δεν θέτει εμπρός τους την επιλογή συνδιαλλαγής με θεσμούς όπως ο Δήμος Αθηναίων (ο οποίος, άλλωστε, είναι και ο μεγαλύτερος κερδισμένος από το εμπόριο της διασκέδασης), την ακηδεμόνευτη –και ως εκ τούτου- επικίνδυνη δράση. Κι αν η από μέρους τους επιλογή για κλιμάκωση του επιπέδου της βίας και εμπλοκή των διαφόρων παρακρατικών μηχανισμών στην υπόθεση φαντάζει μη αναμενόμενη, ας γνωρίζουν ότι ούτε απροετοίμαστους/ες μας βρήκε ούτε και μας φοβίζει.

Η επίθεση στο σύντροφο και συναγωνιστή μας δεν είναι παρά μια προσπάθεια τρομοκράτησης εκείνων που αποφασίζουν να μην παραδοθούν στην ισοπέδωση που τους επιφυλάσσουν οι σχεδιασμοί του Κράτους και του Κεφαλαίου. Θα πρέπει όμως να θυμίσουμε στους ηθικούς και φυσικούς αυτουργούς ότι άνθρωποι όπως ο Γιάννης, άνθρωποι όπως ο καθένας και η καθεμία από εμάς, αναφερόμαστε και λογοδοτούμε μόνο σε ένα συλλογικό εαυτό, σ’ αυτόν που συγκροτείται από την πρόσθεση των ατομικών μας επιλογών και αντιστάσεων. Από εκεί αντλούμε τη δύναμή μας κι από εκεί προσφέρουμε τις απαντήσεις μας. Αντίθετα, απομονωμένοι και, σε τελική ανάλυση, εξαιρετικά ευάλωτοι, είναι εκείνοι που επιλέγουν να υπερασπιστούν τα κέρδη τους χρησιμοποιώντας την κάλυψη μπράβων και παρακρατικών, θέτοντας, μοιραία, απέναντί τους όλη την κοινωνία. Συνεχίζουμε….

Κάτοικοι Πετραλώνων, Θησείου, Φιλοπάππου, Κουκακίου

Διαδήλωση και νέα λαϊκή συνέλευση για το ζήτημα της μετατροπής των Άνω Πετραλώνων σε ζώνη κατανάλωσης

diadilosi_sineleusi

Συνεχίζονται οι κινητοποιήσεις κατοίκων των Άνω Πετραλώνων, ενάντια στη μετατροπή της γειτονιάς τους σε ζώνη κατανάλωσης. Ύστερα από σχετική απόφαση της λαϊκής συνέλευσης στις 8 Νοεμβρίου, αποφασίστηκε το Σάββατο 21 Νοεμβρίου το βράδυ, στις 10, να καλεστεί συγκέντρωση στην πλατεία Μερκούρη και πορεία-ενημέρωση στην περιοχή, ενώ την επομένη, Κυριακή 22 Νοεμβρίου, καλείται στις 12 το μεσημέρι νέα λαϊκή συνέλευση στην πλατεία Μερκούρη.

Λαΐκή συνέλευση ενάντια στη μετατροπή των Άνω Πετραλώνων σε ζώνη κατανάλωσης

Το μεσημέρι της Κυριακής πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Μερκούρη λαϊκή συνέλευση ενάντια στη σταδιακή μετατροπή των Άνω Πετραλώνων σε ζώνη κατανάλωσης. Είχε προηγηθεί σχετικό κάλεσμα (με αφίσες και κείμενα) από κατοίκους των Πετραλώνων.

sineleusi

Στιγμιότυπο της λαϊκής συνέλευσης


Αρκετός κόσμος, στη συντριπτική τους πλειοψηφία κάτοικοι των Άνω Πετραλώνων, αλλά και άλλων περιοχών που αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα (ίσως σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό), όπως στο Γκάζι, στο Θησείο και στην Πλάκα. Κατατέθηκαν προβληματισμοί, όπως προκύπτουν μέσα από την καθημερινότητα της γειτονιάς, ενημερώσεις σχετικά με το νομικό καθεστώς για την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων, βιωματικές περιγραφές κατοίκων άλλων περιοχών, εκτιμήσεις για την εξέλιξη της διαμορφωθείσας κατάστασης μέσα στο χρόνο.

Αυτό που ήταν έντονο σε ολόκληρη τη συζήτηση ήταν η ανάγκη να γίνουν άμεσα δράσεις, κατά βάση σε συλλογικό επίπεδο αλλά και σε μοριακό. Σε πρώτη φάση προτάθηκε να γίνει δενδροφύτευση στο σημείο της πλατείας όπου μαγαζάτορας κάποιες ημέρες πριν είχε πετσοκόψει τους θάμνους, καθώς και διαδήλωση στο άξονα της Καλλισθένους, Κυδαντιδών και Τρώων. Προτάσεις οι οποίες προκρίθηκαν από το σύνολο των συμμετεχόντων στη λαϊκή συνέλευση.

dendrofyteusi

zartinieres

Αρχικά δενδροφύτευση στο σημείο όπου το αφεντικό του «Ελ Καμίνο» (ιδιοκτήτης και της «Μορφής» στο Θησείο) πετσόκοψε τους θάμνους. Στη συνέχεια οι ζαρτινιέρες από το οδόστρωμα βρέθηκαν στην είσοδο του μαγαζιού


braziliana

Έξω από το μπαρ «Βραζιλιάνα»


Η διαδήλωση περιελάμβανε στάσεις έξω από τα μαγαζιά που έχουν επεκτείνει τα… ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα σε πεζοδρόμια και δρόμους, είτε με τραπεζοκαθίσματα, είτε με τέντες, και ζαρντινιέρες, είτε με κρατήσεις θέσεων παρκινγκ για τους «εκλεκτούς» πελάτες τους.

pano_diadilosi

Το πανό της διαδήλωσης


Στάσεις άλλοτε με λιγότερο και άλλοτε με περισσότερο ένταση, με ξεκάθαρο ωστόσο το μήνυμα των κατοίκων. Ότι σε αυτούς τους δρόμους και σε αυτές τις πλατείες θέλουν να ζούνε και κινούνται άνθρωποι που θέλουν να έχουν μία στοιχειώδη ποιότητα ζωής μέσα σε μία μητρόπολη όπου η επικοινωνία μεταξύ μας γίνεται όλο και πιο ασφυκτική, χάνεται συνεχώς.

therapeutirio

Έξω από το εστιατόριο «Θεραπευτήριο»


sardeladiko

Οδός Κυδαντιδών, εστιατόριο «Σαρδελάδικο»


trwwn

Οδός Τρώων, έξω από τις «Πλειάδες» και το «Καφενείο»


Απ’ ότι διαφάνηκε αυτή η κίνηση ήταν η πρώτη, καθώς υπάρχει και διάθεση και αποφασιστικότητα. Η επόμενη κίνηση, όπως προέκυψε από τη λαϊκή συνέλευση, είναι το Σάββατο 21 Νοεμβρίου, στις 10 το βράδυ συγκέντρωση στην πλατεία Μερκούρη για να πραγματοποιηθεί, τις ώρες αιχμής των μαγαζιών, διαδήλωση.

Θέλουμε ανθρώπινες γειτονιές και όχι περιοχές καταναλωτικά πάρκα!

syneleusi_dimosioi_xwroi_petralona

Την Κυριακή 8 Νοεμβρίου, στις 12 το μεσημέρι, καλείται λαϊκή συνέλευση στην πλατεία Μερκούρη, από κατοίκους των Πετραλώνων, σχετικά με το ζήτημα των δημόσιων χώρων και της σταδιακής μετατροπής των Άνω Πετραλώνων σε ζώνη κατανάλωσης.

Παρακάτω παρατίθεται το κείμενο που μοιράζεται:


Θα γίνουν τα Άνω Πετράλωνα σαν το Γκάζι ή του Ψυρρή;

Ακόμα μπορούμε να προλάβουμε

Το τελευταίο καιρό έχει αρχίσει και γίνεται αισθητή μία αλλοίωση του χαρακτήρα της γειτονιάς των Άνω Πετραλώνων από φαινόμενα τύπου Ψυρρή και Θησείου. Η γειτονιά μας μέχρι τώρα διατηρούσε πολλά καλά χαρακτηριστικά της παλιάς αθηναϊκής συνοικίας: σχετικά χαμηλό συντελεστή δόμησης, ήπια κυκλοφορία οχημάτων, κοινωνικό ιστό με ζωντανές ανθρώπινες σχέσεις και έναν λογικό αριθμό από παραδοσιακές ταβέρνες και καφενεία που όχι μόνο δεν ενοχλούσαν, αλλά υπογράμμιζαν αυτόν τον χαρακτήρα της γειτονιάς που έχει επιπλέον την τύχη να είναι δίπλα στο λόφο του Φιλοπάππου.

Αυτά όλα είναι «αγαθά», δηλαδή πολύτιμα συστατικά της ποιότητας ζωής μας. Το «επιχειρηματικό δαιμόνιο» κάποιων κάνει την μοιραία σκέψη ότι αυτά τα «αγαθά» θα μπορούσαν να «πουληθούν» και μάλιστα με εντατικούς ρυθμούς, καταλαμβάνοντας με επιθετικό τρόπο το δημόσιο χώρο. Σε αυτή την περίπτωση θα οδηγηθούμε και εδώ στη γνωστή συνταγή που μετατρέπει τα αγαθά σε κατάρα, για όσους ζουν στη γειτονιά, και σε χρηματομηχανή για τους δαίμονες της επιχειρηματικότητας.

Για αυτά τα φαινόμενα πρέπει όλοι εμείς να συζητήσουμε, να αποφασίσουμε και να δράσουμε, όχι μόνο για να προστατέψουμε τη δική μας ποιότητα ζωής, αλλά και την ποιότητα της φιλοξενίας που παρέχει η γειτονιά μας σε όσους αγαπούν να την επισκέπτονται.

keimeno_dimosioi_xwroi_syneleusi

Διαβάστε σχετική προκήρυξη που έχει κυκλοφορήσει και από το στέκι Αντίπνοια.


1 2 3 4 5 6